Czy przebaczenie zdrady wyłącza możliwość wniesienia przez tego z małżonków, który zdradę przebaczył, orzeczenia przez sąd rozwiązania małżeństwa przez rozwód z winy małżonka, który zdrady się dopuścił?
Wyjaśnić należy, że zwrot „przebaczenie” jest pewną powszechnie przyjętą konwencją językową, nie ma natomiast znaczenia normatywnego. W kontekście ważenia skutków przebaczenia dla orzeczenia w wyroku rozwodowym o winie nie należy skupiać się jedynie na samym fakcie historycznym, że do przebaczenia doszło, lecz koniecznym jest postrzeganie przebaczenia przez pryzmat związku przyczynowego między przebaczonymi uchybieniami,
a wzajemną postawą małżonków mającą wpływ na stan ich pożycia (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1956 r., III CR 347/55, OSN 1956, nr IV, poz. 114 ). Innymi słowy zbadać należy, czy fakt zdrady odniósł skutek w postaci podjęcia przez jednego
z małżonków decyzji o złożeniu pozwu o rozwód, jako następstwa zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego i to pomimo, że małżonek zdradę przebaczył. Tym samym nie należy przykładać znaczenia tyle do samej deklaracji małżonka dopuszczającego się zdrady, że żałuje swojego postępowania i nigdy więcej się nie powtórzy, co do jego rzeczywistej postawy, która uwidacznia się w czasie dalszego pożycia małżeńskiego. Nie jest jednak wcale wykluczona sytuacja, w której małżonek względem którego zdrada nastąpiła, pomimo nawet przebaczenia współmałżonkowi, odczuwa nadal krzywdę z tego tytułu, która to będzie rzutować na pożycie małżeńskie, doprowadzając w konsekwencji do jego zupełnego i trwałego rozkładu. Małżonek zdradzony może bowiem pomimo najszczerszych chęci nie czuć już zaufania do współmałżonka, nie postrzegać go tak jak dawniej jako kogoś przy kim czuł się bezpiecznie, czuł się kochanym i to bezwzględnie, a nie warunkowo. Zdrada poddaje bowiem małżeństwo niepożądanej próbie, której nie każdy z małżonków może sprostać. Jeśli zatem nawet małżonek przebaczył, ale mimo wszystko zdrada odcisnęła trwałe piętno na jego psychice, emocjach, wrażliwości, co przekładać się będzie na realizację przesłanek trwałego
i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego, prowadzącego do oddalenia się w sferze psychicznej, fizycznej i ekonomicznej od małżonka dopuszczającego się zdrady, to wówczas są to okoliczności, które ważył będzie sąd w toku badania zagadnienia winy
w sprawie o rozwód (wyrok SN z 22 października 1999 r., III CKN 386/98, LEX nr 1217913 zob. D. Dończyk, I. Koper [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom. II. Artykuły 367–505(39), red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, s. 516).
Podsumowując, przebaczenie nie wyłącza możliwości wnoszenia w pozwie o rozwód orzeczenia winy małżonka, który zdrady się dopuścił (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia
20 stycznia 1954 r., I C 539/53, OSN 1954, nr IV, poz. 86.)A
Sporządził: adwokat Marcin Honorat Kotowski
