Nowa ustawa frankowa 2025 – to koniec z przewlekłością postępowań frankowych?
Od 2017 roku do I kwartału 2025 r. do polskich sądów wpłynęło prawie pół miliona spraw frankowych. Na koniec pierwszego kwartału tego roku stanowiły one:
- aż 75% wszystkich spraw w sądach apelacyjnych,
- 44% spraw cywilnych w sądach okręgowych.
Tak ogromna liczba pozwów nie tylko powoduje przewlekłość, ale też utrudnia sądom rozpoznawanie innych postępowań.
30 września 2025 roku rząd przyjął projekt tzw. ustawy frankowej, której celem jest przyspieszenie rozpoznawania spraw dotyczących kredytów indeksowanych lub denominowanych do franka szwajcarskiego (CHF). To rozwiązanie, które ma odblokować sądy przeciążone falą pozwów frankowiczów oraz wzmocnić pozycję konsumentów w sporach z bankami.
Dla kogo nowa ustawa frankowa?
Nowe przepisy znajdą zastosowanie wyłącznie w przypadku umów kredytów lub pożyczek powiązanych z frankiem szwajcarskim, jeśli stroną umowy był konsument.
✔ Z ustawy skorzystają:
- konsumenci, którzy zaciągnęli kredyt frankowy,
- spadkobiercy kredytobiorców,
- poręczyciele zobowiązania.
❌ Z ustawy NIE skorzystają:
- przedsiębiorcy (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz osoby prawne),
- fundusze sekurytyzacyjne i inne podmioty, które nabyły wierzytelności od konsumentów.
Najważniejsza zmiana – automatyczne zabezpieczenie roszczeń konsumentów
Zgodnie z proponowaną treścią ustawy:
- Roszczenia konsumentów zostaną automatycznie zabezpieczone z chwilą doręczenia bankowi odpisu pozwu konsumenta.
- Od momentu doręczenia pozwu bankowi wstrzymany będzie również obowiązek spłaty rat przez konsumenta – bez potrzeby wydawania odrębnej decyzji przez sąd. Od chwili wejścia ustawy w życie, rozwiązanie obejmie również pozwy złożone przed jej wejściem w życie.
- W związku ze wstrzymaniem obowiązku spełniania świadczeń z umowy kredytu frankowego nie będzie można zgłaszać konsumenta do rejestrów dłużników z informacjami o jego zaległościach, a już wpisane dane zostaną wykreślone.
- Sądy zostaną zwolnione z konieczności rozpoznawania wniosków o zabezpieczenie roszczeń oraz zażaleń na postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia w sprawach frankowych prowadzonych z powództwa konsumentów.
„Nowe przepisy zdecydowanie wzmacniają pozycję konsumentów w sporach z bankami. Dzięki automatycznemu zabezpieczeniu roszczeń frankowicze nie będą musieli obawiać się egzekwowania rat kredytu w trakcie procesu” — mówi Wiceminister Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha.
Projekt ustawy wprowadza także szereg zmian proceduralnych, które mają ułatwić rozliczenia między stronami.
- Pozwany będzie mógł powołać się na zarzut potrącenia, czyli wskazać, że również ma wierzytelność wobec powoda, która powinna zostać rozliczona, aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji.
- Wprowadzone zostają specjalne zasady powództwa wzajemnego, umożliwiające sprawne rozliczenie roszczeń konsumenta i banku w jednym postępowaniu.
- Przewidziano zachęty do polubownego zakończenia sporu na każdym etapie postępowania, szczególnie w zakresie zwrotu kosztów sądowych. Zwrot 50% opłaty sądowej będzie przysługiwał, jeśli pozew, apelacja lub skarga kasacyjna zostaną cofnięte w ciągu 6 miesięcy od wejścia ustawy w życie.
- Nowe przepisy pozwolą Sądowi Najwyższemu odmówić rozpoznania skarg kasacyjnych banków w sprawach frankowych, które zostały już przyjęte do rozpoznania, jeśli nie zachodzi potrzeba wykładni zagadnienia prawnego lub nie ma rozbieżności w orzecznictwie. Decyzję Sąd Najwyższy podejmie na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Pozwoli to na szybszą finalizację spraw konsumenckich i umożliwi Sądowi Najwyższemu rozładowanie zaległości.
Charakter tymczasowy ustawy
Ustawa ma mieć charakter epizodyczny. Zasadniczo ma ona obowiązywać do momentu osiągnięcia celu, jakim jest rozładowanie zatorów sądowych w sprawach frankowych. Nie wskazano jednak konkretnej daty jej uchylenia. Przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
