aktualności

Wyrok został opublikowany na stronie Sądu Najwyższego, który zapadł rok temu - 22 października 2021 roku ( I CSKP 76/21).

Sprawa dotyczyła wypadku drogowego z 2003 roku, w którym zginęła kobieta. Oboje sprawców mieli ubezpieczenie OC u różnych ubezpieczycieli. Mąż i dzieci ofiary wystąpili do ubezpieczyciela jednego ze sprawców, Tomasza D., o odszkodowanie i zadośćuczynienie za krzywdę doznaną wskutek utraty bliskiej osoby.

Towarzystwo ubezpieczeniowe przyznało poszkodowanym 50 tys. zł, z tytułu odszkodowania. Bliscy ofiary wnieśli do sądu pozew o zadośćuczynienie. Podczas postępowania do sprawy przystąpił w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanego następca prawny ubezpieczyciela drugiego sprawcy wypadku.

Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz wdowca i dzieci po 80 tys. zł wraz z odsetkami tytułem zadośćuczynienia. Pozwany i interwenient uboczny złożyli apelacje od tego orzeczenia.

Sąd Apelacyjny ustalił, że w 2006 r. jeden z powodów (mąż ofiary) zawarł z poprzednikiem prawnym interwenienta ubocznego ugodę: otrzymał od niego 50 tys. zł odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej i zrzekł się wszelkich dalszych roszczeń w stosunku do sprawcy, jak i do jego ubezpieczyciela. Sąd Apelacyjny uznał jednak, że ugoda dotyczy  wyłącznie odszkodowania, natomiast nie wyklucza dochodzenia przez powoda zapłaty zadośćuczynienia. Orzekł, że żądanie powodów jest uzasadnione w zakresie kwot zasądzonych przez Sąd Okręgowy.

Zakład ubezpieczeń działając jako interwenient uboczny złożył skargę kasacyjną od tego wyroku. Powołał się na fakt zawarcia z powodem ugody, w której doszło do zrzeczenia się dalszych roszczeń względem jego poprzednika prawnego.

Sąd Najwyższy oddalił skargę.

Kwestia skutków tej ugody nie mogła przełożyć się na zmianę zaskarżonego wyroku, dotyczącego zasądzenia zadośćuczynienia od pozwanego (drugiego z ubezpieczycieli), a nie od skarżącego (interwenienta ubocznego). Aktywność procesowa interwenienta ubocznego, aby była procesowo skuteczna, nie powinna odnosić się do stosunku prawnego istniejącego między nim i stroną przeciwną, lecz musi dotyczyć rzeczywistego przedmiotu sprawy, czyli roszczenia dochodzonego przez powoda od pozwanego - uznał Sąd Najwyższy.

Przypomniał również, że dwaj kierujący pojazdami, będący współsprawcami wypadku, odpowiadają za szkodę wyrządzoną ruchem pojazdów solidarnie.  Z kolei ubezpieczyciele, których ze sprawcami łączą umowy ubezpieczenia komunikacyjnego OC, ponoszą odpowiedzialność in solidum (solidarność niewłaściwa), gdyż nie istnieje przepis, który w opisanej sytuacji wprowadzałby między nimi odpowiedzialność solidarną. Do rozliczeń między tymi ubezpieczycielami stosuje się przepisy o zobowiązaniach solidarnych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił istotną kwestię skutków zawarcia przez poszkodowanego ugody z ubezpieczycielem.

Zwolnienie ubezpieczyciela z długu, które nastąpiło w ugodzie zawartej przez ubezpieczyciela z poszkodowanym, powoduje, iż wygasa przysługujące uprzednio poszkodowanemu roszczenie o zapłatę odszkodowania (zadośćuczynienia) bezpośrednio od ubezpieczyciela (actio directa). Umowa ugody, jako wywierająca skutki prawne tylko między jej stronami, nie powoduje jednak zwolnienia ubezpieczyciela z odpowiedzialności, którą przyjął on na siebie w umowie ubezpieczenia OC względem ubezpieczonego - wskazał Sąd Najwyższy.

Jeśli zatem poszkodowany wystąpi formalnie z żądaniem do sprawcy szkody, to ubezpieczyciel wciąż będzie zobligowany do zapłaty odszkodowania, tyle że w ramach realizacji swego obowiązku wynikającego z umowy ubezpieczenia OC.

- W takiej sytuacji ugoda nie zwalnia  sprawcy szkody z odpowiedzialności, a tym bardziej – nie zwalnia z odpowiedzialności współsprawcy szkody ani jego ubezpieczyciela - wyjaśnił Sąd Najwyższy.

sygn. akt ​I CSKP 76/21