Przyjazd do biura będzie podróżą służbową

Pracę zdalną po 6 kwietnia br. pracownik będzie mógł świadczyć tylko z miejsca zaakceptowanego przez szefa. Konieczność przyjazdu do siedziby firmy będzie oznaczała rozliczenie za delegację.

NA WYJEŹDZIE PO UZGODNIENIU

- Pracownik w okresie letnim chciałby świadczyć pracę zdalnie z różnych miejsc w  Polsce. Jakie formalności powinny zostać spełnione, aby było to możliwe zgodnie z nowelizacją kodeksu pracy?

Możliwość świadczenia pracy w sposób zdalny zależy co do zasady od wdrożenia tej formy wykonywania pracy przez pracodawcę, czyli przyjęcia w zakładzie pracy regulaminu pracy zdalnej bądź podpisania ze związkami zawodowymi porozumienia regulującego zasady wykonywania pracy zdalnej. Jeżeli ten warunek jest spełniony, a regulamin bądź porozumienie nie stanowią inaczej, pracownik na okres letni może złożyć pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej, wskazując sposób, w jaki zamierza świadczyć pracę. Dobrze byłoby, aby już we wniosku zawarł informację o miejscach, z których zamierza świadczyć pracę zdalnie. Każdorazowo bowiem wskazane miejsce musi zostać przez pracodawcę zaakceptowane. Mając to na uwadze, pracownik powinien wybrać takie miejsca, gdzie zachowane zostaną zasady określone w procedurze ochrony danych osobowych i możliwe będzie techniczne porozumiewanie się na odległość. Takie miejsce powinno też być zgodne z zasadami BHP. Każdorazowo przed dopuszczeniem pracownika do pracy, pracownik będzie musiał złożyć pracodawcy oświadczenie, że w danym miejscu są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Jeżeli u pracodawcy nie została wdrożona praca zdalna, świadczenie pracy z różnych miejsc w Polsce możliwe będzie w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym w ramach tzw. okazjonalnej pracy zdalnej, na podstawie zaakceptowanego przez pracodawcę wniosku pracownika. Także w takim przypadku pracownik zobowiązany będzie przestrzegać zasad związanych z ochroną danych osobowych i BHP.

POTRZEBA POWROTU DO SIEDZIBY

- Przed pandemią COVID-19 pracownik świadczył stacjonarnie pracę w biurze firmy w Poznaniu. W czasie obowiązywania pandemii pracodawca umówił się z nim, że pracę może wykonywać zdalnie. W konsekwencji pracownik wrócił do swojego domu rodzinnego oddalonego od biura o ponad 100 kilometrów – do Rawicza. Począwszy od 2023 r. pracodawca nie widzi możliwości dalszego wykonywania pracy w formie zdalnej. Czy na bazie aktualnych przepisów może rozwiązać z taką osobą umowę o pracę? Czy rozwiązanie umowy w takim przypadku będzie możliwe po dokonaniu nowego uzgodnienia świadczenia pracy w formie zdalnej po wejściu w życie przepisów nowelizujących kodeks pracy?

Na bazie obecnie obowiązujących przepisów wprowadzonych tzw. tarczą antykryzysową należy rozważyć dwa scenariusze.

Pierwszy to taki, że uzgodnienie z pracownikiem pracy zdalnej przybrało formę polecenia pracodawcy, które ten może w każdym czasie cofnąć. W razie cofnięcia polecenia, pracownik powinien stawić się do pracy w biurze firmy w Poznaniu nawet następnego dnia. W sytuacji, w której pracownik nie będzie skłonny do powrotu do pracy stacjonarnej, pracodawca będzie mógł rozwiązać z nim umowę o pracę. W treści wypowiedzenia powinien wskazać jako przyczynę np. naruszenie przez pracownika porządku i organizacji pracy w firmie.

W drugim scenariuszu możliwe byłoby uznanie, że strony umówiły się na pracę zdalną poprzez zmianę miejsca wykonywania pracy w umowie o pracę. W takim przypadku, aby wyegzekwować od pracownika powrót do pracy, pracodawca powinien wypowiedzieć mu warunki pracy i płacy, wskazując w uzasadnieniu wypowiedzenia zmianę warunków w zakresie miejsca pracy wynikającą ze zmiany organizacji pracy. Dopiero w razie ich nieprzyjęcia umowa uległaby rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia.

Po wejściu w życie nowelizacji kodeksu pracy wypowiedzenie umowy o pracę po dokonaniu uzgodnienia świadczenia pracy w formie zdalnej nie będzie od razu możliwe. Powyższa sytuacja odpowiada tej, którą określa nowy art. 6722 k.p. Zgodnie z powołanym przepisem, pracodawca będzie miał prawo wystąpić do pracownika z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków pracy. O ile strony nie dogadają się inaczej, w terminie 30 dni od złożenia wniosku pracownik powinien podjąć pracę na warunkach obowiązujących przed dokonaniem uzgodnienia. Dopiero w sytuacji, w której jej nie podejmie, pracodawca będzie mógł rozwiązać z nim umowę. Przy czym uzasadnieniem wypowiedzenia nie będzie mógł być fakt zaprzestania pracy zdalnej, a nieusprawiedliwiona nieobecność w miejscu pracy wynikającym z umowy o pracę i naruszenie przez pracownika porządku i organizacji pracy.

W odniesieniu do szczególnej kategorii pracowników (jak kobiety w ciąży) pracodawca będzie mógł wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków pracy jedynie wyjątkowo – tj. wtedy, gdy wykonywanie przez pracownika pracy zdalnie nie będzie dalej możliwe ze względu na organizację lub rodzaj pracy świadczonej.

ZWROT KOSZTÓW DOJAZDU

- Pracownik świadczy pracę wyłącznie zdalnie z innej miejscowości niż ta, w której znajduje się siedziba pracodawcy. Czy za przyjazd do biura na sporadyczne szkolenia i nieperiodyczne spotkania z  zarządem ma prawo do świadczeń z tytułu podróży służbowych?

We wskazanej sytuacji pracownik będzie miał prawo do świadczeń z tytułu podróży służbowych, gdyż stałym miejscem pracy w rozumieniu art. 775 § 1 k.p. jest miejscowość, z której ta osoba na co dzień pracuje. Każdy wyjazd spełniający typowe warunki podróży służbowej – m.in. zadanie z góry określone, incydentalność i krótkotrwałość – poza uzgodnione z pracodawcą miejsce świadczenia pracy będzie podróżą służbową. Taką podróżą będzie także wyjazd do siedziby pracodawcy, która w okresie pracy zdalnej nie będzie miejscem, z którego pracownik jest zobowiązany do świadczenia pracy.