Zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym jest regulowane przez ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jednolity tekst z 2010 r., Dz. U. Nr 90, poz. 594 ze zm.). Kluczowe przepisy zawarte są w artykułach od 94 do 118 tej ustawy.
Kto może ubiegać się o zwolnienie? 🛢️
Zwolnienia od kosztów sądowych może domagać się osoba fizyczna, która udowodni, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jak złożyć wniosek? 📚
Wniosek o zwolnienie można zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o zwolnienie nie mieszka w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek w sądzie rejonowym właściwym dla swojego miejsca zamieszkania. Ten sąd przesyła wniosek do właściwego sądu.
Wymagane dokumenty 📄
Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, najlepiej potwierdzone dokumentami, takimi jak:
– odcinek renty,
– zaświadczenie o zarobkach,
– wypełniony formularz PIT.
Oświadczenie musi być sporządzone według ustalonego wzoru, który można pobrać w sądzie lub na stronie internetowej sądu.
Zwolnienie od całości lub części kosztów 💰
Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości lub w części. W przypadku częściowego zwolnienia strona musi uiścić tylko tę część opłaty, którą określi sąd.
❗️ Uwaga: Jeśli strona zostanie zwolniona z całości kosztów, nadal musi zapłacić opłatę podstawową w wysokości 30 zł od pism podlegających opłacie, chyba że przepisy stanowią inaczej.
Odrzucenie wniosku i środki zaskarżenia 🔒
Jeśli wniosek zostanie oddalony, strona nie może ponownie ubiegać się o zwolnienie, powołując się na te same okoliczności. W takiej sytuacji możliwe jest złożenie zażalenia w terminie tygodnia od doręczenia lub ogłoszenia postanowienia o odmowie. Zażalenie składa się do sądu, który wydał postanowienie, a jeśli nie uwzględni go, przekazuje sprawę do sądu drugiej instancji.
Przypadki szczególne 🚜
Nie pobiera się opłat od wniosków w sprawach takich jak:
– zabezpieczenie roszczenia,
– uznanie dziecka,
– przysposobienie dziecka,
– otwarcie i ogłoszenie testamentu.
Szczegółowe przypadki zwolnień:
– Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych,
– Strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone,
– Pracownik wnoszący powództwo w sądzie pracy.
Zwolnienia dla instytucji i organów 💼
Bez opłat są:
– Prokurator,
– Rzecznik Praw Obywatelskich,
– Inspektor pracy,
– Powiatowy rzecznik konsumentów.
– Wnioski i formularze 📖
Wnioski o zwolnienie od kosztów sądowych muszą być wypełnione zgodnie z wytycznymi i podpisane własnoręcznie przez wnioskodawcę. Wszelkie rubryki muszą być uzupełnione lub odpowiednio zaznaczone, że dany punkt nie dotyczy wnioskodawcy.
Zwolnienie od kosztów sądowych jest ważnym narzędziem dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, pozwalając im na skorzystanie z prawa do sądu bez obciążania ich dodatkowymi wydatkami. 🏦
